Phẫu thuật giảm cân là một phương pháp điều trị hiệu quả cho bệnh béo phì và các bệnh kèm theo.
Có 4 loại phẫu thuật giảm cân chính liên quan đến dạ dày là:
·
Phẫu thuật thắt đai dạ dày (Gastric band): Trong phẫu thuật
này, bác sỹ thắt một đai nhựa quanh tâm vị dạ dày, tạo thành 1 túi nhỏ. Bác sỹ
có thể điều chỉnh kích thước của dạ dày bằng cách thêm bớt lượng dịch ra vào
thông qua một cổng dưới da bụng được nối thông với đai nhựa. Phẫu thuật này đã
từng rất phổ biến. Tuy nhiên, do tỷ lệ biến chứng lâu dài và mức độ giảm cân
thấp, số ca phẫu thuật Thắt đai dạ dày giảm béo đã giảm xuống hàng năm ở Mỹ và
trên toàn thế giới. Hầu hết các Trung tâm phẫu thuật lớn của Mỹ đã hiếm khi
thực hiện Thắt đai dạ dày giảm béo tại thời điểm này.
·
Phẫu thuật cắt vạt dạ dày (Gastric sleeve): Đây là phẫu thuật
cắt bỏ một phần lớn dạ dày (khoảng 80%), chỉ để lại một phần nhỏ để tiêu hóa
thức ăn. Phần dạ dày còn lại nhỏ hơn hình ống, làm bệnh nhân ăn ít hơn và tiêu
thụ calo ít hơn. Ngoài ra nó còn có tác dụng về nội tiết. Một số hormone ảnh
liên quan cảm giác no và đói được sản xuất ở phần dạ dày bị loại bỏ. Tác động
kết hợp của những thay đổi cơ học và hóa học diễn ra trong hệ thống tiêu hóa
sau LSG dẫn đến giảm cân và chữa khỏi bệnh ở nhiều bệnh nhân.
·
Phẫu thuật nối tắt dạ dày kiểu Roux-Y (Gastric bypass): Đối với phẫu thuật
này, bác sỹ sẽ đóng một phần dạ dày, chỉ để lại 1 túi nhỏ. Sau đó, nối túi nhỏ
đến phần giữa ruột non, do đó thức ăn sẽ “đi tắt” qua một phần của dạ dày và
ruột non, có nghĩa là phần ruột đó sẽ không bao giờ tiếp xúc với thức ăn và do
đó, giảm hấp thụ calo. Các cơ chế hoạt khác góp phần giảm cân sau RYGB là thay
đổi trong hệ vi sinh vật đường ruột, axit mật và năng lượng.
·
Phẫu thuật chuyển dòng mật tụy/chuyển vị tá tràng
(Biliopancreatic Diversion with Duodenal Switch – BPD/DS): cắt dạ dày và nối
tắt ruột. Cách tiếp cận này dẫn đến giảm hấp thu thức ăn. Với phẫu thuật này,
bác sĩ phẫu thuật sẽ loại bỏ khoảng 60-70% của dạ dày để dạ dày có hình dạng
của một ống (cắt dạ dày hình ống). Ruột non sau đó được cắt-nối ở xa hơn nhiều
so với đường thông dạ dày để hai phần ba ruột hoặc hơn bị bỏ qua, chỉ để lại
một vài chục cm ruột non có thức ăn và enzyme tiêu hóa gặp nhau. Chuyển dòng
mật tụy/chuyển vị tá tràng thường được thực hiện một thì; tuy nhiên, trong các
trường hợp được lựa chọn, quy trình có thể được thực hiện hai thì riêng biệt –
Phẫu thuật nội soi cắt dạ dày hình ống sau đó chuyển dòng mật tụy sau khi giảm
cân bắt đầu
Hình: Các phương pháp PT giảm cân phổ biến nhất. (a) Roux-en-Y
gastric bypass (RYGB), (b) laparoscopic adjustable banding (LAGB), (c) vertical
sleeve gastrectomy (VSG), and (d) biliopancreatic diversion with duodenal
switch (BPD-DS). Nguồn: https://www.researchgate.net.
Cơ chế mà phẫu thuật giúp
bạn giảm cân là:
1. Giới hạn thể tích –
Dạ dày nhỏ hơn sẽ giới hạn thức ăn bạn có thể ăn trong một lần.
2. Thay đổi chuyển hóa
- hormone Ghrelin được tiết chủ yếu từ dạ dày, loại hocmone này gây cảm giác
thèm ăn và cảm giác đói. Cắt đi phần lớn dạ dày cũng làm giảm sút lượng hormone
này sẽ làm bạn cảm thấy ít đói. Cơ thể bạn có thể thích nghi với sự thay đổi
hormone này theo thời gian và bạn có thể sẽ lại cảm thấy đói.
So sánh giữa Gastric bypass (GB) và sleeve gastrectomy (SG): đâu là phương pháp hiệu quả hơn?
Mặc dù phẫu thuật giảm
cân đã được thực hiện rộng rãi trong vài thập kỷ, vẫn chưa có đồng thuận về
tính an toàn và hiệu quả của các kỹ thuật khác nhau. Theo ước tính gần đây, cắt
vạt dạ dày (SG) hiện là thủ thuật phổ biến nhất trên thế giới (46% trên tổng số
phẫu thuật), tiếp theo là nối tắt dạ dày kiểu Roux-en-Y ( RYGB) (40% trên tổng
số phẫu thuật).
Kết quả của các phân
tích tổng hợp so sánh SG với RYGB còn nhiều tranh cãi. Phân tích tổng hợp đầu
tiên trong lĩnh vực này cho thấy SG và GB không khác biệt đáng kể về việc giảm
cân quá mức (%EWL) 18 tháng sau phẫu thuật, trong khi kết quả trên bệnh nhân
ĐTĐ type 2 tốt hơn ở nhóm thực hiện GB. Ngược lại, một nghiên cứu khác cho
thấy% EWL cao hơn ở bệnh nhân GB, trong khi không tìm thấy sự khác biệt đáng kể
nào về sự thuyên giảm bệnh ĐTĐ type 2. Hơn nữa, hai thử nghiệm lâm sàng ngẫu
nhiên so sánh SG với RYGB báo cáo rằng các phẫu thuật này không khác biệt về%
EWL. Tuy nhiên, một RCT gần đây cho thấy GB là một thủ thuật ưu việt về giảm
cân và thuyên giảm bệnh ĐTĐ.
Bản báo cáo đầu tiên
của nghiên cứu TOTS (Tehran obesity treatment study), một nghiên cứu tiến cứu
thực hiện trên 1050 bệnh nhân béo phì, sau 2 năm cho thấy, cả hai phương pháp
phẫu thuật đều có hiệu quả trong việc kiểm soát béo phì và làm thuyên giảm các
bệnh đi kèm. Tuy nhiên, vì SG có liên quan đến tỷ lệ biến chứng thấp hơn, nên
có vẻ như đây nên được coi là một thủ thuật thích hợp cho bệnh nhân béo phì,
đặc biệt là những người có cấu hình chuyển hóa khỏe mạnh hơn.
Nguồn:
https://asmbs.org/patients/bariatric-surgery-procedures
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7370506/
